Góc nhìn khoa học: Trứng có trước hay gà có trước?

Trứng có trước hay gà có trước là câu hỏi châm ngòi cho nhiều tranh luận qua hàng thế kỷ. Đây là một câu hỏi phức tạp, bởi vì bạn phải cần một con gà để đẻ trứng nhưng gà lại đến từ trứng! Điều này khiến chúng ta lạc vào vòng tròn mê cung dường như không có điểm xuất phát rõ ràng.

Thật may mắn, ngày nay với sự tiến bộ vượt bậc của khoa học, chúng ta không còn “nhức đầu” với câu hỏi này nữa. Chúng ta có thể giải thích câu đố bằng phương pháp khoa học – cụ thể hơn là các nguyên tắc của sinh học tiến hóa.

Ngoài ra, câu hỏi “trứng có trước hay gà có trước?” chúng ta cũng phải ngầm hiểu “trứng” ở đây là “trứng gà”. Nhiều loài động vật đẻ trứng đã tồn tại từ lâu trước khi con gà xuất hiện. Vì vậy về cơ bản, quả trứng có trước con gà.

Nên câu hỏi này phải được diễn đạt như: “Cái nào có trước: con gà hay quả trứng gà?“. Tập trung nhiều hơn về nguyên nhân và kết quả theo chu kỳ, đó là nếu một con gà được sinh ra từ một quả trứng thì quả trứng đó đến từ đâu? Tương tự đối với con gà cũng phải ra sinh từ quả trứng. Vậy, cái nào có trước?

Chúng ta có thể chia ra làm 2 nhóm đối tượng.

Giả thuyết 1: Con gà có trước quả trứng

Tuyên bố này đến từ một số nghiên cứu về cách thức hình thành vỏ trứng gà. Vỏ trứng chủ yếu được làm từ canxi cacbonat (CaCO₃). Gà mái được cung cấp canxi để sản xuất vỏ trứng từ các nguồn thực phẩm (vỏ hải sản giàu canxi, chẳng hạn như vỏ sò hoặc tôm sú).

Để tạo thành một vỏ, canxi cần phải được lắng đọng dưới dạng tinh thể CaCO₃, và gà mái phải dựa vào các protein cụ thể để quá trình này hoạt động.

Loại protein đó được gọi là Ovocleidin-17 (gọi tắt là OC-17), chỉ được tìm thấy trong buồng trứng của một con gà mái. Điều này dẫn đến gợi ý rằng gà phải có trước trứng gà, vì nếu không có OC-17 thì sẽ không có trứng gà.

Vì vậy, nếu không có con gà, về cơ bản bạn không thể có được quả trứng gà. Nhưng điều này phụ thuộc vào tự nhiên và cách mà bạn định nghĩa về quả trứng gà ban đầu.

Sau tất cả, liệu quả trứng gà là một quả trứng được đẻ ra bởi một con gà hay là quả trứng đã chứa sẵn một con gà rồi?

Hiển nhiên là cái protein OC-17 đó hẳn phải đến từ đâu đó. Nhưng nếu một con sói đẻ một quả trứng sau đó nở ra con chó thì đó là quả trứng sói hay trứng chó?

Giả thuyết 2: Quả trứng có trước con gà

Trong suốt quá trình sinh sản, hai chuỗi polinucleotit trao đổi thông tin di truyền để tạo nên ADN, nhưng sự tái tạo này không bao giờ chính xác 100% và do đó, có những sự thay đổi nhỏ trong ADN mới.

Những sự đột biến nhỏ trong ADN qua hàng ngàn thế hệ đã tạo nên những giống loài mới, nhưng những sự đột biến di truyền này phải xảy ra trong hợp tử, tế bào ban đầu.

Cho nên, qua quá trình tiến hóa, xuất hiện một sinh vật rất giống với con gà chúng ta có thể gọi nó là gà nguyên thủy. Giống gà nguyên thủy này giao phối với nhau và một sự đột biến di truyền nhỏ tạo nên con gà đầu tiên, con mà lớn lên từ quả trứng. Vậy thì, quả trứng có trước!

Những người nghĩ rằng con gà có trước có thể tranh luận rằng, đó chỉ đơn giản là một con gà phát triển bên trong một quả trứng nguyên thủy, không phải là quả trứng gà ngày nay.

Tuy nhiên, không sự đột biến nào thực sự hình thành nên một loài mới, mặc dù con người chúng ta thích phân loại các sinh vật thành những nhóm và tên khác nhau. Điều này dựa trên đặc tính của giống loài hiện tại chứ không phải là chúng như thế nào hàng triệu năm trước.

Quá trình tiến hóa diễn ra từ từ đến mức không có con gà nguyên thủy hoặc con gà mới nào có thể được coi là một giống loài mới vào thời điểm đó – giống như việc chó tiến hóa từ sói!

Khi con người bắt đầu tiếp xúc và thuần hóa loài sói, không hề có một quan điểm nào cho rằng sói đẻ ra chó. Nhưng đúng hơn là khi các đặc điểm đặc biệt xuất hiện do sự chọn lọc tự nhiên như: Những con sói không sợ người hoặc những con ít hung bạo hơn sẽ được con người chọn để nuôi dưỡng.

Qua nhiều thế hệ chúng ta có thể thấy sự khác biệt lớn về đặc tính gen và cách thức hoạt động. Vậy thì điều này dẫn chúng ta tới đâu?

Đáp án cho câu hỏi: “Trứng có trước hay gà có trước?”

1. Một vài loài đẻ trứng thời kì ban đầu trong quá trình tiến hóa đã trở thành giống gà nguyên thủy – những con mà đẻ ra những quả trứng gà nguyên thủy.

Một trong những quả trứng đấy, sự đột biến xuất hiện gây ra một sự thay đổi nhỏ và điều này dẫn đến sự ra đời của con gà hiện đại đầu tiên. Con gà này sẽ đẻ ra những quả trứng gà mà chúng ta biết ngày nay. Trong trường hợp này, về cơ bản con gà có trước.

2. Chúng ta có một con gà nguyên thủy đẻ ra một con gà bên trong cái chúng ta phân loại như là một quả trứng gà hiện đại và như vậy, quả trứng có trước.

Việc này đưa chúng ta quay trở lại danh pháp (quy tắc đặt tên trong ngành khoa học) của câu hỏi: Như thế nào là một quả trứng gà?

Điều này khá tối nghĩa nhưng cuối cùng, chúng ta có thể cùng nhau nhất trí là cho dù nó có là quả trứng gà hiện đại hay trứng gà nguyên thủy đi chăng nữa, thì con gà thực sự đầu tiên luôn đến từ quả trứng. Do đó, trứng là có trước gà!

Theo: AsapSCIENCE – science.org.au – TED-Ed